در باب بی خوابی وزیر بهداشت - وبلاگ داستان نویسی

البته درخواست جدیت در مقابله با کرونا از جانب هرکس قابل تقدیر است، اما درباره بیانات ایشان مطالب زیادی می توان گفت؛ به خصوص که بار ها و بار ها فرموده بودند: الگوی درمان کرونا در جهان هستیم و خانه به خانه ویروس را نابود خواهیم کرد و نظایر آن و به علاوه در اوج بحران کرونا به مسائل دست چندمی مثل طب ایرانی که فقط خودشان می دانند چیست و تلفیق طب سنتی در خانه های بهداشت که هیچ تصوری از آن وجود ندارد و تقدیر از نقش طب سنتی در مقابله با کرونا پرداختند!

معلوم نیست در آن موقع تصور روشنی از ابعاد بحران و مسائل پیش رو داشتند یا خیر؟ و آیا ملت و به خصوص جامعه پزشکی ای که هر روز بیش از هر کشور دیگری، در این نبرد آسیب می بینند، لایق رویکرد واقع بینانه تری بودند یا خیر؟ این ها همه به جای خود، اما در این یادداشت می خواهم به موضوعی که دقیقا به تخصص خودم و انجمن مغز و اعصاب مربوط می گردد بپردازم؛ بی خوابی!

این روز ها اهمیت خواب در سلامت فکر و بدن نه تنها برای متخصصان مغز و اعصاب و جامعه پزشکی بلکه برای بخش مهمی از جوانان و تحصیل کردگان شناخته شده است و اطلاعات بسیاری هر روز در این زمینه در فضای مجازی منتشر می گردد. الان همه می دانند که خواب که حداقل باید حدود هفت ساعت در 24 ساعت باشد، از دو بخش REM و NONREM تشکیل شده است. ما ابتدا وارد NONREM و بعد از 10 تا 20 دقیقه وارد REM می شویم.

بخش مهم تر برای هوش و حافظه همین مرحله REM است. در این مرحله است که خواب می بینیم، بدن برای استراحت عمیق و برای عدم حرکت در جریان رؤیا ها فلج می گردد، دیده ها و شنیده ها به حافظه درازمدت می فرایند و سلامت جسم و فکر و روان تأمین می گردد. کسی که مطالب زیادی را در روز تجربه نموده، تصمیمات زیادی گرفته و تصمیمات مهم تری باید بگیرد، به ساعات بیشتری از REM احتیاج دارد.

واقعیت این است که کسی که مدت های طولانی یک ساعت می خوابد هیچ گاه وارد آن مرحله نمی گردد و نه تنها دچار مسائل جدی در هوش و اراده و تصمیم گیری می گردد بلکه به دلیل پدیده ای که آن را بالارفتن فشار REM می خوانند و دلیلش اهمیت این مرحله در سلامت ارگانیسم است، به طور اجتناب ناپذیری به خواب های بسیار کوتاه مدت چندثانیه ای که همراه با رؤیا هستند، می رود که تمییز واقعیت و خیال را برای او سخت می نماید (آیا بیانات ماه های گذشته به همین خاطر بود؟ نمی دانم). اما آنچه بیش از هر چیز من را به نوشتن این یادداشت واداشت، جنبه های انسانی و سلامت خواهانه موضوع بود.

یک مطالعه جدی اخیرا نشان داده است که سوایِ مسائل روانی، محرومیت از خواب REM بیش از یک سوءتغذیه جدی به جسم بیمار صدمه می زند. این تأثیرات در سنین بالای 60 و استرس های فراوان خطرات بیشتری دارند. از همین روست که از صمیم قلب امیدوارم بیانات ایشان حاکی از نوعی اغراق باشد. اگرچه همین اغراق هم از جانب مقام مسئولی که باید تنها بر واقعیات و اطلاعات متکی باشد، جای تأسف بسیار دارد.

این جسارت را هم مرتکب نمی شوم که بپرسم وقتی امکان برنامه ریزی برای 24 ساعت وقت بی زبان زندگی خصوصی بر مبنایی علمی وجود ندارد، چگونه می توان برای نبرد ملی ای با ابعاد بحران کنونی کرونا برنامه ریزی کرد؟ تنها می توانم آرزو کنم به خاطر مصالح ملی ما هم شده ایشان حداقل هفت ساعت در شبانه روز بخوابند و در دولت های بعد هم مسئولان بالادست هنگام انتخاب افراد برای چنین مناصب مهمی شرط هفت ساعت خواب در 24 ساعت را هم در نظر بگیرند؛ به خصوص در شرایط بحران! به علاوه یادآوری نمایند که راه چاره هایی مثل معذرت خواهی و درخواست استعفا، می تواند از یک سو باعث امیدواری در میان مردم گردد و از سوی دیگر شاید در سیاست های بالادستی تغییراتی ایجاد کند. از این ها گذشته عذر هایی که در لحظه به ذهن می آیند، گاه بدتر از گناه از کار درآمده و حرف و حدیث فراوان ایجاد می نمایند.