وعده های شور برای نجاتشورابیل، مطالعه پروژه ای که درحال اجرا است - وبلاگ داستان نویسی

غریبگی و نامحرم بودن خبرنگاران که به تعبیر استانداری به دلیل تخصصی بودن جلسه بوده در وضعیتی است که سال ها داغ شورابیل به دل نویسندگان، شعرا و خبرنگاران متعهد باقی مانده و این تالاب هرروز به اندازه یک قرن از گذشته خود فاصله می گیرد.

زمانی شورابیل آب شور داشت و موجب شد نامی برایش انتخاب نمایند که حتی کانال های عریض و کلفت انتقال آب شیرین نیز نمی تواند آن را پاک کند.

زمانی شورابیل گل های درمانی در اطراف خود داشت که دوای درد روماتیسم، بیماری های مفصل و استخوان درد و بیماری های پوستی بود.

زمانی شورابیل محل مهاجرت گونه های در معرض خطر پرندگان بود. همان ها که امروز بنا به عادت به آسمان اردبیل که می رسند بویی از خانه و کاشانه موقت خود نمی شنوند و همین می گردد که روز به روز از تعدادشان کاسته می گردد.

زمانی شورابیل در محدوده شهر اردبیل نبود و از اینجای داستان است که مرگ تدریجی در دریاچه ای که طبیعت به اردبیل هدیه کرد به واسطه سود آفرینی و ساخت وسازها ذره ذره آب شد و شورابیل امروز نه آب شور دارد، نه گل درمانی و نه پرندگان مهاجرش در آن احساس امنیت می نمایند.

تغییر بی منفعت اقلیم شورابیل

هنوز که هنوز است کسی سر درنیاورده به کدام دلیل منطقی اقلیم شورابیل تغییر یافت. چه شد که آب آن را شیرین کردند و چه شد که چرخه های حیاتی آن به کل متحول شد و زیان آن هم در ابتدا به ساکنان پیرامون دریاچه رسید.

هرچند استفاده از آب دریاچه برای پرورش ماهی و توسعه شهر بهانه هایی است که شنیده می گردد اما محیط زیستی ها می گویند این تالاب در حال مرگ امروز به یک استخر ذخیره آب تنزل پیدا نموده است.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان اردبیل که احیای شورابیل را به مشاوران سپرده تا چاره ای بیندیشند این دیدگاه که شورابیل صرفاً یک استخر ذخیره آب باشد و حالت زینتی برای شهر محسوب گردد را نمی پسندد.

نگرانی سید رضا موسوی از آنجا آب می خورد که وی بیشتر از پیمانکاران حال و هوای شورابیل را می فهمد تا جایی که به خبرنگاران گفت: به جای نگاه تزئینی باید برای احیای تالاب اقدام گردد.

وی اضافه نمود: اکوسیستم این دریاچه با اضافه کردن آب شیرین به کل تغییریافته است و این تغییرات تا حدی است که حیات موجودات زنده در این دریاچه مختل شده و به عنوان مثال گل درمانی این دریاچه به صورت کامل از بین رفته است.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان که چندان امیدوار به برگشت شورابیل به روز اول خود نیست، معتقد است حال تالاب به حدی وخیم است که برای احیای آن فقط یک روش جواب نمی دهد و باید تلفیقی از چند روش به کار گرفته گردد.

پنجره اتاق گگردده به تدبیر مثال زدنی

شوری آب دریاچه شورابیل و تغییر چرخه حیاتی تمامی موجودات زنده دریاچه به بهای گران پرورش ماهی و توسعه شهر تمام شد و این تغییر چرخه موجب شده بعضی موجودات از بین بروند و گونه های جدید ازجمله بعضی پشه ها ساکنان اطراف دریاچه را آزار دهند.

این شوری به نظر می رسد بازگشت پذیر نیست و آنچه رخ داده جهت یک طرفه ای بوده که بی توجه به عواقب آن برای سود آفرینی مقطعی به تصویب عقل و منطق مدیران وقت رسیده است.

اما درد شورابیل از جنس دیگری است. نه تنها برای احیای آن تدبیر نمی گردد و سرعت مطالعات محیط زیستی ها به ماه بعد و ماه بعد و ماه بعد تعویق می افتد که شورابیل هرروز چند سانتی متر در دایره آپارتمان ها و شهرک های مسکونی اطراف خود تنگ تر می گردد.

کانال های آب نه تنها آب آن را تقویت ننموده بلکه قهر طبیعت را می توان از کاهش سطح آب دریاچه در پیرامون آن مشاهده کرد. ساخت وسازهایی که معین نیست بر اساس کدام مطالعات و پیوست های زیست محیطی مجوز گرفته است این روزها نفس شورابیل را به شماره انداخته و حالا به غیراز آب شیرین، فاضلاب انسانی نیز گونه های بی دفاع گیاهی و جانوری را تهدید می نماید.

نه تنها ساخت وسازهای بخش خصوصی بلکه بخش دولتی و دستگاه های اجرایی نیز اطراف دریاچه همچنان جریان دارد و یا از زبان مسئولان شنیده می گردد که برای آن نقشه و برنامه دارند.

حتی در دانشگاه های کنار دریاچه همین مدیران اهل مطالعه با دغدغه محیط زیست از اینکه پنجره اتاقشان به نمای دریاچه باز می گردد سرمست اند و همچنان توسعه شهر شورابیل را قطره قطره سر می کشد.

شهرداری اردبیل که برخلاف جلسه مشترک با مشاور بین المللی اخیراً خبرنگاران را برای بازدید از پروژه های عمرانی خود برد، ازجمله دستگاه های اجرایی است که نقشه های طلایی برای شورابیل دارد و می خواهد رینگ های طلایی به دور آن بکشد و شورابیل را به چشم مسافران بنمایاند.

اما بهای آن نامعین است. در دیداری که خبرنگاران از پروژه های عمرانی شهرداری اردبیل شامل، جهت پیاده روی و دوچرخه سواری به نام جهت سلامت، اتصال کمربندی، احداث پارکینگ و کمپینگ های دائمی و موقت داشتند، مدیر عمران شهرداری اردبیل از پیوست زیست محیطی این پروژه ها ابراز بی اطلاعی کرد و اضافه نمود: شورابیل به عنوان یکی از محورهای توسعه شهر اردبیل توسط مدیریت جدید شهرداری انتخاب شده است.

تداوم اجرای پروژه هایی که مطالعه می گردد

این اظهارات که نشان می دهد پیوست زیست محیطی در اغلب دستگاه های عمرانی جنبه تشریفاتی و تزئینی دارد، در وضعیتی طرح می گردد که نه تنها هیچ کدام از پروژه ها به دلیل نداشتن و یا حداقل آنالیز دارا بودن یا نبودن آن متوقف نمانده بلکه شهرداری اردبیل عزم خود را جزم نموده تا دور دریاچه شورابیل حلقه های سلامت خود را سفت تر کند.

شهردار اردبیل در مصاحبه با خبرنگاران تأکید نموده است که تمامی پروژه ها با لحاظ ضرورت های زیست محیطی است و حتی این تأکیدات موجب نشده لحظه ای مجریان دست نگه دارند و کمی بیندیشند که همین جهت سلامت تا چه حد تضمین سلامت برای شهروندان است و چه لزومی دارد جهت پیاده روی دور دریاچه شورابیل اجرا گردد.

از سویی مشاوران کانادایی به گفته معاون مالی و سرمایه گذاری شهرداری اردبیل آمده اند تا مطالعاتی که به منظور توسعه گردشگری شورابیل در سال 86 با صرف 800 میلیون ریال اعتبار صورت گرفته را بازنگری نمایند.

اینکه در هشت سال گذشته این مطالعات کجا بوده و چرا در اختیار رسانه ها قرار نگرفته است، خود جای سؤال دارد اما نکته کلیدی آنجا است که به گفته سخاوت شیدا در طرح قبلی ایراداتی وجود دارد ازجمله اینکه جانمایی بعضی کاربری ها درست نیست و طرح فلسفه معینی ندارد و معلوم نیست قرار است خاتمه و ابتدای آن کجا باشد.

وی اضافه نمود: نبود فلسفه و داستان معین ایجاد کاربری های مختلف ممکن است در درازمدت هم جواری بعضی کاربری ها را با مشکل روبرو سازد و این کاربری ها حتی ناقض یکدیگر باشند.

معاون مالی و سرمایه گذاری شهرداری اردبیل متذکر شد: درواقع در این مطالعات احصا فلسفه تعریف کاربری های مختلف و ارائه طرحی برای تعریف کاربری ها مدنظر است.

شیدا بابیان اینکه چند طرح سرمایه گذاری نیز در پیرامون دریاچه در حال آنالیز است، ابراز امیدواری کرد با پاسخ مشاوران طرح بتوان سرمایه گذاران را مشخص تکلیف کرد.

اول تصمیم گیری بعد نظرخواهی

در جلسه ای که مشاوران کانادایی آنالیز های اولیه خود را به مسئولان استانی انعکاس داده اند، خبری از حضور محیط زیستی ها نبود. بطوریکه مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان در مورد دعوت از مشاوران کانادایی به اردبیل برای مطالعه توسعه شورابیل ابراز بی اطلاعی کرد و گفت ما به این جلسه دعوت نشدیم و حتی نظری هم از ما نخواستند.

درعین حال معاون مالی و سرمایه گذاری شهرداری اردبیل در پاسخ به اینکه بالاخره در این مطالعات نیازهای زیست محیطی دریاچه لحاظ می گردد یا نه، به خبرنگاران گفت: تمامی طرح ها در کمیسیون ماده 5 آنالیز می گردد که این کمیسیون متشکل از ادارات متولی و مؤثر ازجمله محیط زیست است.

شیدا اضافه نمود: پروسه اجرایی که مشاوران طرح ارائه خواهند کرد 10 الی 15 سال زمان می برد و این طور نیست که در عرض چند ماه به اتمام برسد.

وی بابیان اینکه مطالعات محیط زیست به دنبال احیای اکولوژیک دریاچه است و کار ما چیز دیگری است، ادامه داد: بعد از آماده شدن طرح نظر ادارات ازجمله محیط زیست اخذ می گردد.

هرچند شیدا معتقد است اگر طرحی مغایر با ضرورت های زیست محیطی باشد در اطراف دریاچه اجرا نخواهد شد اما مسئله اصلی این است که آیا اجرا و هزینه کرد پروژه ها و بعد شروع مطالعات حل یک مشکل به صورت وارونه نیست؟

آیا این شهامت در دستگاه های اجرایی و پیمانکاران وجود دارد که پروژه های عمرانی معارض با زیست بوم تالاب شورابیل را متوقف نمایند و از سود آتیه این پروژه ها چشم بپوشند؟

دادستان عمومی و انقلاب اردبیل معتقد است شورابیل امتیاز منحصربه فردی برای اردبیل محسوب می گردد و اگر در شهری مثل قم آمده اند دریاچه مصنوعی زده اند و دور آن را کلی کاربری گردشگری تعریف نموده اند، وضع فعلی شورابیل که کاملاً طبیعی است مقبول و حق این شهر نیست.

تالاب نیمه جان شورابیل قبل از اینکه بخواهد به وسایل بازی، هتل های پنج ستاره، مراکز تجاری و ساختمان های قول آسا تزئین گردد نیازمند یک شوک است. شوکی که بتواند وعده های شور غرق شده در آن را رقیق ساخته و خون تازه ای به رگ آن بدواند.