مدرک قطعی در زمینه انتقال کرونا به وسیله سیستم های فاضلاب بدون تصفیه گزارش نشده است - وبلاگ داستان نویسی

به گزارش خبرنگاران ، بحران کرونا حاشیه هایی برای بخش آب به همراه داشته است. یکی از حاشیه ها این بوده که کرونا در فاضلاب وجود دارد و ممکن است به زیرساخت های شبکه فاضلاب کشور آسیب وارد کند.

قاسم تقی زاده خامسی، معاون وزیر نیرو در مورد این که امکان ورود کووید 19 به فاضلاب و منابع آب زیرزمینی ایران وجود دارد؟ گفت : تا به امروز مدرک قطعی دال بر انتقال ویروس و آلودگی افراد به وسیله سیستم های فاضلاب بدون تصفیه فاضلاب گزارش نشده است. هنگام همه گیری بیماری سارس (نوع دیگری از کرونا ویروس ها) در سال 2003 نیز این بیماری از فاضلاب به کارگرانی که در تصفیه خانه های فاضلاب کار می کردند منتقل نشد. ضمن اینکه جهت اطمینان بیشتر در کلیه تصفیه خانه های فاضلاب، گندزدایی با کلر با درصد بالا صورت می گیرد.

وی ادامه داد: دستورالعمل های متعددی برای اقدامات پیشگیرانه درخصوص فاضلاب وجود دارد و کارکنان تصفیه خانه ها در صورت رعایت بهداشت به هیچ مسئله ای بر نخواهند خورد. مواردی مثل استفاده از تجهیزات ایمنی کافی مثل ماسک، دستکش بلند، نقاب صورت و عینک و لباس کار مخصوص، تعویض لباس کار، خودداری از خوردن و آشامیدن در محیط تصفیه خانه فاضلاب از این دست موارد هستند. طی دستورالعملی که به تمام شرکت های آب و فاضلاب صادر شده است، پرسنل حاضر در تصفیه خانه موظف به پوشیدن لباس کامل مقابله با ویروس هستند. در این بین دستورالعمل هایی نیز از زمان آغاز بیماری کووید 19 توسط مجموعه وزارت نیرو تنظیم و به زیرمجموعه ابلاغ شده اند.

خامسی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه جمعیت حاشیه نشین در ایران به حدود 20 میلیون رسیده (یعنی حدود 30 درصد از جمعیت شهری) ریسک های گسترش کرونا در بخش آب و فاضلاب چه خواهد بود؟ گفت : درمورد مناطق حاشیه نشین این نگرانی برای گسترش کرونا وجود دارد. در بسیاری از مناطق حاشیه شهرها سیستم بهداشتی مناسب یا سیستم جمع آوری فاضلاب وجود ندارد و آب حاصل از شست و شوی خانگی مستقیما وارد کوچه ها می گردد. مردمی که در مناطق حاشیه نشین زندگی می نمایند، باید موارد مربوط به رعایت بهداشت فردی، شست وشوی دست ها و اقداماتی که به عنوان دستورالعمل از سوی وزارت بهداشت اتخاذ شده است را انجام دهند تا به این ویروس مبتلا نشوند.

درخصوص منابع آب زیرزمینی، به دلیل آنکه سرعت نفوذ ویروس در خاک بسیار اندک است و منابع آب زیرزمینی که برای شرب مورد استفاده قرار می گیرد، اغلب در عمق زیاد واقع شده است، ورود ویروس زنده به این منابع آبی غیرمحتمل است. همچنین باید توجه داشت که به کلیه آب هایی که از منابع سطحی و زیرزمینی برای شرب استفاده می گردد، کلر تزریق می گردد و هنگامی که این آب وارد شبکه توزیع آب شهری می گردد، دارای کلر به جامانده است که ویروس را از بین می برد. از زمان اعلام همه گیری بیماری کووید-19، براساس ضوابط بهره برداری از شبکه های توزیع آب، میزان حداقل کلر به جامانده در آب شرب شهری افزایش یافته است تا احتمال هرگونه آلودگی به این ویروس منتفی گردد.

بنابراین با توجه به تایید مجامع علمی بین المللی در نابودی ویروس کرونا در حضور ترکیبات کلر، هیچ گونه نگرانی درخصوص آلوده بودن آب شرب به ویروس کرونا وجود ندارد. از سوی دیگر در تصفیه خانه های فاضلاب نیز عملیات گندزدایی به وسیله افزودن کلر، ازن یا اشعه ماورای بنفش، نقش بسیار موثری در از بین بردن میکروارگانیسم های بیماری زا از جمله ویروس کرونا دارد و بنابراین آلوده بودن پساب تصفیه خانه ها به این ویروس محتمل نیست.

معاون وزیرنیرو درخصوص دغدغه ها انتقال ویروس به وسیله سیستم فاضلاب بیمارستانی است گفت: با توجه به اینکه فاضلاب های بیمارستان ها نیز وارد شبکه فاضلاب می شوند، در سال های اخیر با همکاری وزارت بهداشت و وزارت نیرو، تعداد قابل توجهی از بیمارستان های کشور مجهز به تاسیسات پیشرفته تصفیه فاضلاب بیمارستانی شده اند تا پیش تصفیه روی فاضلاب بیمارستانی انجام گیرد. این تاسیسات قادر به حذف انواع پاتوژن ها (از قبیل ویروس ها، باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا) از پساب فاضلاب هستند. بسیاری از این عوامل بیماری زا از ویروس کرونا بسیار خطرناک تر بوده و تاسیسات متداول موجود در بیمارستان ها (به خصوص واحدهای گندزدایی) قادر به حذف آنها هستند. درخصوص واحدهای درمانی فاقد تصفیه خانه مستقل نیز به دلیل ترکیب فاضلاب بیمارستانی با فاضلاب شهری و رقیق شدن آن، احتمال بیماری زایی از این طریق تا حد بالایی کاهش می یابد. با این حال، در ماه های اخیر در تصفیه خانه های فاضلاب شهری نیز تمهیدات ویژه ای برای تصفیه فاضلاب در تصفیه خانه ها در نظر گرفته شده است تا قابلیت اطمینان این سیستم افزایش یابد.

او درخصوص استفاده زیاد از مواد شوینده در دوران کرونا و این که می تواند موجب آلودگی بیشتر منابع گردد؟ گفت: بخش قابل توجهی از آلایندگی فاضلاب شهری به دلیل استفاده از مواد شوینده و دترجنت هاست. اما تصفیه خانه های فاضلاب به نحوی طراحی شده اند که قادر به حذف مواد شوینده (به خصوص آلاینده های حاوی فسفات و نیترات) باشند. افزایش غلظت این مواد در شرایط معمول، باعث افزایش بارگذاری تصفیه خانه ها و دشواری تصفیه فاضلاب می گردد؛ اما به دلیل شرایط ویژه حال حاضر، تمام امکانات بخش آب و فاضلاب در خدمت تامین آب کافی و سالم و همچنین تصفیه استاندارد فاضلاب و رساندن آن به سطح آلایندگی قابل قبول قرار گرفته است. بنابراین توصیه می گردد شهفرایندان بدون نگرانی در این خصوص، به توصیه های بهداشتی در زمینه مقابله با بیماری کرونا عمل نمایند. البته قطعا افراط در استفاده از مواد شوینده موجب آلودگی منابع آب و خاک می گردد و در این خصوص ضروری است شهفرایندان نسبت به استفاده مناسب در سطح حداقل میزان ضروری از شوینده ها بسنده نمایند.

خامسی در مورد افزایش مصرف آب در روزهای کرونایی کشور و تغییر الگوی مصرف آب شرح داد : با توجه به شیوع کرونا ویروس و این موضوع که مقابله و پیشگیری از انتقال آن ضرورت دارد، آب جزو اساسی ترین احتیاجها محسوب می گردد و به عنوان سلاحی برای مقابله با ویروس کرونا محسوب می گردد. یکی از توصیه های اصلی متخصصان پزشکی برای جلوگیری از انتشار بیماری کووید- 19 در جامعه، شست وشوی مکرر دست است و مصرف آب به دلیل رعایت نکات بهداشتی و شست وشوی دست ها افزایش قابل ملاحظه ای داشته است. این افزایش مصرف آب تا زمانی که این ویروس در جامعه وجود داشته باشد و مردم ملزم به رعایت نکات بهداشتی باشند، وجود خواهد داشت. البته مردم باید با صرفه جویی و رعایت نکات بهداشتی و این موضوع که منابع آبی ما محدود است، در مصرف آب صرفه جویی نمایند.

به گفته وی به نظر می رسد تا زمانی که این ویروس وجود داشته باشد، الگوی مصرف آب در بخش بهداشت و عمومی تغییر خواهد نمود. طی ماه های اخیر و به خصوص در ماه اول شیوع این بیماری با مصادف شدن این موضوع با ایام خانه تکانی، شاهد افزایش مصرف آب در سطح کشور بوده ایم؛ به نحوی که در مجموع طی چند ماه اسفند 98 و فروردین و اردیبهشت 99، مصرف آب در کل شهرهای تحت پوشش افزایش داشته است و طبق آمار ثبت شده میزان افزایش فراوری ناشی از مصرف آب در کلیه شهرها حدود 11 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت شده است. دامنه نوسان این تغییرات نیز بین 1/ 0درصد (سمنان) الی 6/ 36 درصد (قزوین) بوده است. این موارد نشان می دهد میزان مصرف آب در بخش شرب و بهداشت در حال افزایش است.

خامسی یادآور شد : بارش های چند ماه گذشته بارش های مناسبی بوده اند که تا حدی اثر افزایش مصارف آب را جبران خواهد نمود؛ ولی در صورت طولانی شدن درگیری با ویروس کرونا و پایدار شدن فرایند افزایشی مصارف، قطعا در تعدادی از شهرها مسائل ناشی از محدودیت منابع آب قابل تامین بروز خواهد نمود. به همین دلیل مهم است که شهفرایندان در عین رعایت بهداشت، مصرف آب را هم مدیریت نمایند.

وی در مورد این که با ادامه افزایش بی سابقه مصرف آب به دلیل کرونا و اتلاف منابع زیرزمینی از شاخه های مختلف، زنگ خطری برای منابع آب ایران به صدا در خواهد آمد؟ گفت : باید توجه داشت که بیشترین مصرف نماینده منابع آبی کشور بخش کشاورزی است و مصرف شرب و بهداشت قسمت عمده ای از برداشت آب از منابع سطحی و زیرزمینی را شامل نمی گردد؛ اما ظرفیت محدود تصفیه خانه ها عاملی نگران نماینده ای در تامین آب شرب و بهداشتی مردم کشور است. با توجه به اینکه در کشور ما در بسیاری مناطق آب آشامیدنی و بهداشتی از یک شبکه آب رسانی تامین می گردد و با توجه به ظرفیت محدود تصفیه خانه های آب، در صورت افزایش مصرف بیش از حد انتظار، ممکن است تامین آب آشامیدنی با مسائلی همراه گردد. خوشبختانه همان طور که اشاره شد زمان آغاز انتشار ویروس کرونا همزمان با ماه اسفند بود که ما مطابق روال هر ساله از اواسط اسفند وارد فاز آماده باش برای نوروز و مصارف متغیر آب می شویم. انطباق این موضوع با شیوع بیماری کرونا سبب شد که آمادگی لازم برای تامین آب ناشی از افزایش مصرف وجود داشته باشد و کلیه تصفیه خانه های در مدار با حدبیشتر ظرفیت در حال بهره برداری یا آماده بهره برداری باشند. بنابراین با توجه به محدودیت ظرفیت تصفیه خانه ها از مردم تقاضا داریم که آب کمتری مصرف نمایند تا به مشکل برنخوریم. ما در بسیاری از مناطق کشور با چالش تامین آب آشامیدنی روبرو هستیم. منابع آب شرب ما محدود است و در بسیاری از مناطق چاه ها با کاهش آب دهی روبرو شده اند. به همین دلیل ضروری است تا صرفه جویی های لازم به منظور کاهش برداشت از این منابع انجام گردد.

معاون وزیر نیرو با اشاره به شرایط تابستان سال جاری با وجود کرونا گفت :قطعا در مناطقی از کشور که در حالت عادی نیز با کمبود آب روبرو هستند، مسائلی وجود خواهد داشت. با توجه به در پیش بودن فصل تابستان و افزایش مصرف آب به دلیل احتیاج سرمایشی طبق آمار سال های گذشته، احتیاجمند صرفه جویی در مصرف آب و رعایت الگوی مصرف بهینه هستیم. بیشتر سیستم های سرمایشی در ایران از نوع تبخیری است و این موضوع باعث افزایش مصرف آب در کشور در فصل تابستان می گردد. در شرایط فعلی که به واسطه شیوع بیماری کرونا شاهد افزایش مصرف آب به منظور رعایت مسائل بهداشتی هستیم، باید نهایت توجه را در صرفه جویی از مصرف آب داشته باشیم تا به دلیل افزایش مصرف آب شاهد مسائل جدی نباشیم. کاهش مصارف غیرضروری آب مانند شست وشوی خودرو، حیاط منازل و... همچنین کاهش زمان استحمام و بستن شیر آب در زمان شست وشوی دست ها و مسواک زدن می تواند به میزان قابل توجهی از هدررفت آب جلوگیری کند.همچنین باید توجه داشت در فصول گرم با وارد مدار شدن کولرهای آبی باز هم مصرف آب افزایش می یابد. از مردم می خواهیم تا با رعایت بعضی نکات نظیر سرویس دوره ای کولرها و تعویض پوشال ها، نصب سایه بان، استفاده از ترموستات و کنترل نشتی آب از کولرها، علاوه بر کاهش مصرف آب ما را در تامین احتیاجهای شرب و بهداشتی مردم در سراسر کشور همراهی نمایند.

وی تاکید نمود: باید توجه گردد که دوره خانه تکانی در ماه اسفند در زمان شیوع ویروس کرونا، پیک مصرف آب با فصول گرم سال های گذشته برابر بوده است؛ ولی با توجه به پیش بینی های صورت گرفته توانستیم آب مصرفی را تامین کنیم. ادامه این میزان مصرف آب، به همراه موارد فوق که منجر به افزایش مصرف آب در فصول گرم سال می گردد، ممکن است تامین منابع آب شرب و بهداشتی را در نقاطی با مشکل روبرو کند. اما ما در کوشش هستیم که با توجه به شیوع ویروس کرونا از قطع آب جلوگیری کنیم و آب مردم به بهترین نحو تامین گردد که این مهم مستلزم رعایت کردن بعضی نکات توسط مصرف نمایندگان برای کاهش مصارف غیرضروری آب است.