این قطعات کامپیوتر را به هیچ عنوان به صورت دست دوم نخرید! - وبلاگ داستان نویسی

نکاتی که قبل از خرید قطعات دست دوم کامپیوتر باید بدانید

خرید قطعات دست دوم کامپیوتر کار منطقی محسوب می گردد، چون قطعات کامپیوتر دوام بالایی دارند و می توانند بدون مشکل تا چند سال کار نمایند. اما همه قطعات خیر. قبل از اینکه به معرفی این قطعات بپردازیم، یک سری نکات وجود دارد که باید قبل از خرید قطعات دست دوم کامپیوتر به آن ها توجه کنید.

• تحقیقات کامل: همواره قبل از خرید تحقیق کنید. نظرات کاربران، بنچمارک ها و آنالیز های حرفه ای را مطالعه کنید تا اطلاعات دقیقی از عملکرد و مسائل احتمالی قطعه مورد نظر به دست آورید.
• ضمانت: کوشش کنید قطعاتی را که هنوز تحت ضمانت هستند، بخرید. داشتن ضمانت می تواند شما را در برابر بسیاری از مسائل احتمالی محافظت کند.
• شرایط استفاده: تا حد امکان اطلاعات دقیقی درباره شرایط استفاده قطعه از فروشنده بپرسید. استفاده سنگین یا در شرایط نامناسب می تواند عمر قطعه را به طور قابل توجهی کاهش دهد. این موضوع به خصوص روی هارد، پاور و کارت گرافیک تأثیر می گذارد.
• ابزارهای تست: از ابزارهای نرم افزاری برای تست و ارزیابی سلامت قطعات بهره ببرید. این ابزارها می توانند اطلاعات دقیقی از شرایط قطعه به شما ارائه دهند.
• قیمت: همواره قیمت قطعه دست دوم را با قیمت نو آن مقایسه کنید. اگر تفاوت قیمتی زیادی وجود ندارد، اصلا ریسک نکنید و همان قطعه نو را تهیه کنید که هم شامل گارانتی است و هم نرخ خرابی کمتری دارد.

قطعات کامپیوتر که خرید دست دوم آن ها منطقی نیست

1. خرید هارد دیسک (HDD) دست دوم

درباره هارد دیسک، قبل از اینکه به ریسک خرید دست دوم آن بپردازیم، ذکر یک نکته حیاتی است. در سال 2024، استفاده از هارد دیسک های HDD دیگر توصیه نمی گردد. بدون ورود به مسائل خرید هارد دیسک دست دوم، دلایل زیادی برای اجتناب از آن ها وجود دارد. SSDها در تمامی معیارها، از عملکرد و دوام تا صدا و قیمت، از HDDها پیشی گرفته اند (مگر اینکه به اندازه زیادی حافظه برای دستگاه NAS احتیاج داشته باشید). بنابراین، در شرایطی که هیچ علت قانع نماینده ای برای استفاده از HDD یا همان هارد دیسک چرخشی وجود نداشته باشد، توصیه ما این است که به سراغ هاردهای جامد یا همان SSD بروید.

اینکه خرید آن منطقی است یا خیر. یک هارد دیسک اینترنال 1 ترابایتی اکنون کمتر از 3 میلیون تومان قیمت دارد. اگر پیروز شوید این قطعه را به صورت دست دوم تهیه کنید، احتمالا مبلغ بسیار ناچیزی سود خواهید کرد، اما آیا فکر می کنید چیزی که به دست می آورید ارزشش را دارد؟ قطعا خیر. هارد دیسک های قدیمی، به ویژه آنهایی که به 4-5 سال نزدیک شده اند، نرخ خرابی بالایی دارند و ممکن است سرعت دسترسی پایین، صداهای عجیب، غیر قابل پاسخ شدن یا حتی عدم شناسایی کامل را تجربه کنید.

معمولا فروش یک هارد دست دوم اصلا در دستور کار یک شخص قرار نمی گیرد، مگر در مواردی خاص که بخواهد کل سیستمش را برای خرید یک سیستم تازه بفروشد. در غیر این صورت، چرا یک فرد باید بخواهد حافظه داخلی سیستم خودش را بفروشد در صورتی که می تواند آن را با اضافه کردن یک هارد دیگر ارتقا دهد؟

علاوه بر این، شما بعلاوه با خطر از دست دادن داده ها در صورت خرابی یک هارد دیسک قدیمی روبرو هستید. اگر داده های حساس یا مهمی روی درایو ذخیره می کنید و از پشتیبان گیری منظم از کامپیوتر خود غافل شده اید، از دست دادن داده ها می تواند پشیمانی های جدی ایجاد کند.

علائم خرابی هارد دیسک شامل موارد زیر می گردد:

• صداهای غیرعادی مانند کلیک یا صدای ساییدن
• سرعت پایین در دسترسی به داده ها
• فایل ها و داده ها به طور ناگهانی ناپدید می شوند
• سیستم عامل در هنگام بوت شدن با مشکل روبرو می گردد
• پیغام های خطا هنگام انتقال یا کپی کردن فایل ها
• و…

بنابراین با خرید یک هارد نو، خیالتان را از همه جهت آسوده کنید.

نکته: SSDها در طول چند سال اخیر، از لحاظ دوام توانسته اند در مقایسه با HDDها رشد خیلی خوبی داشته باشند و حتی در بعضی از زمینه ها، طبق آنالیز اجرا شده، بهتر ظاهر شوند. اما علت اینکه هنوز خیلی از افراد به سراغ آن نمی روند، قیمت بالای آن است. شما با بهایی که برای یک SSD با ظرفیت 4 ترابایت می پردازید، می توانید چندین ترابایت هارد HDD تهیه کنید. اما برای مصارف معمولی 1 یا 2 ترابایتی، اصلا خرید مدل نو HDD هم توصیه نمی گردد.

2. حافظه های SSD (SATA و NVMe)

حافظه های SSD ممکن است قطعات متحرکی نداشته باشند، بنابراین خطر خرابی مکانیکی در آن ها ناچیز است، اما همچنان SSD هم مثل هر قطعه دیگری، عمر مفید دارد. بیشتر SSDهای امروزی با رتبه بندی 600TBW (ترابایت نوشته شده) عرضه می شوند، به این معنی که می توانید در طول عمر آن ها 600 ترابایت داده درون آن ها وارد کنید قبل از اینکه اجزای داخلی فرسوده شوند. اگر این مقدار مصرف سر برسد، شما احتمالا فقط می توانید داده ها را از روی SSD بخوانید، یعنی از آن به یک درایو دیگر انتقال دهید، و دیگر امکان نوشت روی آن وجود ندارد. بر اساس این اعداد، یک SSD در صورت مصرف معمولی می تواند 5 سال یا حتی بیشتر دوام بیاورد.

با این حال، حتی اگر دو سال هم از عمر SSD دست دومی که می خواهید تهیه کنید گذشته باشد، هنگام ارزیابی عمر به جای مانده یک SSD دست دوم، شما نمی دانید که شرایط استفاده قبلی چگونه بوده است. تحت استفاده حرفه ای سنگین با حدود 500 گیگابایت داده نوشته شده به درایو در هر روز، یک SSD با رتبه 600TBW بیش از 3 سال دوام نمی آورد. این مثال ممکن است افراطی باشد، اما به خوبی نشان می دهد که حتی SSDها نیز می توانند بسته به نوع فشاری که روی آن وارد می گردد، دچار سایش و فرسودگی گردد.

با این حال اگر به خرید SSD دست دوم اصرار دارید و فکر می کنید خرید آن به عنوان یک قطعه نسبتا گران قیمت می تواند برای شما به صرفه باشد، می توانید از ابزارهایی مانند CrystalDiskInfo برای آنالیز سلامت SSD که قصد خرید آن را دارید بهره ببرید. از جمله این مقادیر می توان به مقدار داده ای که تا کنون روی آن نوشته شده اشاره نمود. اما برای اطمینان بهتر است از خرید درایوهای ذخیره سازی دست دوم (HDD یا SSD) اجتناب کنید.

علائم خرابی SSD شامل موارد زیر می گردد:

• کاهش قابل توجه در سرعت خواندن و نوشتن
• عدم شناسایی SSD به وسیله سیستم
• خرابی های ناگهانی و مکرر سیستم
• ناتوانی در نوشتن داده های تازه روی SSD
• پیغام های خطا هنگام کوشش برای دسترسی به فایل ها
• و…

همانطور که گفتیم، شما سود زیادی از نظر مالی نخواهید کرد و با خطر کاهش عمر و از دست دادن داده ها روبرو خواهید شد.

3. خرید خنک نماینده های مایع CPU دست دوم

در حالت عادی، خرید یک خنک نماینده مایع ریسک بیشتری در مقایسه با خرید یک خنک نماینده Air یا همان بادی دارد. چه برسد که بخواهید این قطعات کامپیوتر را به صورت دست دوم تهیه کنید. علت آن هم این است که یک خنک نماینده مایع از سیستم های پیچیده تری در مقایسه با یک خنک نماینده بادی بهره می برد و امکان خرابی در هر یک از بخش های آن بیشتر است. اما خنک نماینده بادی از یک فن و یک رادیات معمولی تشکیل شده که نهایتا شاید فقط فن آن خراب باشد. در این صورت با پرداخت هزینه ای کم می توانید فن را جایگزین کنید.

اما خنک نماینده های مایع اصلا اینطور نیستند. در بیشتر موارد، آنالیز فیزیکی برای خرید یک خنک نماینده بادی دست دوم کافی است. اما خنک نماینده های مایع نقاط خرابی بیشتری دارند، از جمله پمپ، خنک نماینده، رادیاتور و لوله ها که در این صورت و نشت مایع، صدمه جبران ناپذیری به سیستم شما وارد می گردد. بنابراین فقط به آنالیز فیزیکی نباید بسنده کرد.

حتی اگر یک AIO از نظر ظاهری خوب به نظر برسد، ممکن است چند ماه یا سال بعد از نصب آن روی کامپیوتر شما خراب گردد. بسته به نوع استفاده صاحب قبلی، AIO ممکن است تحت سایش و خرابی شدید قرار گرفته باشد. البته با توجه به قیمت بالایی که خنک نماینده های مایع دارند، شاید به خرید آن ها به صورت دست دوم اصرار داشته باشید. اما پیشنهاد ما این است که در صورت تمایل به انجام این کار، این قطعه را روی سیستم صاحب قبلی با نصب نرم افزارهای مانیتورینگ خنک نماینده، مورد آنالیز دقیق قرار دهید تا ببینید آیا به درستی کار می نماید یا خیر. البته حتی در صورت کارکرد درست هم شما نمی توانید خیلی مطمئن باشید چون امکان تست پیوسته آن برایتان وجود ندارد.

با توجه به خطرات خرید یک AIO دست دوم، بهتر است یک خنک نماینده مایع 240 میلی متری تازه با قیمت حدود 50 دلار بخرید. با این کار از ضمانت کامل برخوردار خواهید بود و احتمال نشت خنک نماینده یا خرابی سایر قطعات به مراتب کمتر خواهد بود.

علائم خرابی خنک نماینده مایع شامل موارد زیر می گردد:

• افزایش غیرعادی دمای CPU
• صدای غیرعادی از پمپ خنک نماینده.
• نشتی مایع خنک نماینده
• کاهش عملکرد خنک نمایندگی
• مسائل در روشن شدن یا عملکرد سیستم
• و…

اگر امکانش وجود دارد، خرید خنک نماینده بادی قدرتمند به صورت دست دوم می تواند منطقی تر باشد.

4. مادربرد

خرید یک CPU یا کارت گرافیک دست دوم بسیار آسان تر از خرید یک مادربرد دست دوم است. می توانید به طور فیزیکی یک CPU یا GPU را بازرسی کنید و بعضی بنچمارک ها را اجرا کنید تا اطمینان حاصل کنید که به طور بهینه کار می نمایند. اما یک مادربرد دارای اجزای زیادی است که می توانند با گذر زمان فرسوده شوند، مانند خازن ها، مقاومت ها، MOSFETها، فیوزها و موارد دیگر. علاوه بر این، بازرسی فیزیکی همواره همه چیز را نشان نمی دهد.

ممکن است هیچ پین خمیده یا ناحیه های تغییر رنگ داده ای روی PCB نبینید، اما مسائل مخفی ممکن است ناگهان در یک روز تعیین بروز نمایند. VRMهای معیوب یا سایر اجزا ممکن است مسائل برقی برای CPU شما ایجاد نمایند. اگر به شخصی که از او خرید می کنید کاملاً اعتماد دارید و CPU و مادربرد را با هم می خرید، ممکن است خرید پیروزیت آمیزتری داشته باشید. اما اگر می توانید، سعی کنید هنگام خرید سایر قطعات دست دوم، مادربرد تازه بخرید.

شما برای خرید یک کارت گرافیک دست دوم، اصلا کار سختی ندارید. اتفاقا پیشنهاد می گردد کارت گرافیک را به صورت دست دوم بخرید تا از زیاد شدن هزینه های نهایی جلوگیری گردد. کافی است کارت گرافیک را در انجام یک بازی سنگین مورد آنالیز قرار دهید و ببینید آیا با مشکل خاصی نظیر پرش تصویر، افزایش بی رویه دما و مواردی از این دست روبرو می شوید یا خیر.

برای پردازنده هم شرایط همین است. اگر یک پردازنده در زیر فشار سنگین تست ها با مشکل روبرو نگردد، قطعا تا چندین سال بدون مشکل کار خواهد نمود. البته اینطور هم نیست که یک پردازنده نسل 2 یا سومی بخرید و انتظار داشته باشید تا چندین سال برایتان کار کند. هرچند حتی اگر کار کند هم نباید تعجب کرد.

علائم خرابی مادربرد شامل موارد زیر می گردد:

• مسائل در بوت شدن سیستم
• عدم شناسایی قطعات متصل مانند RAM، کارت گرافیک، یا SSD
• پیغام های خطای بوت یا BSOD (صفحه آبی مرگ)
• قطعی های ناگهانی سیستم یا ریستارت شدن مکرر
• پورت ها و اتصالاتی که به درستی کار نمی نمایند
• و…

چون برای مادربرد هیچ تست خاص اینچنینی و هیچ اطمینانی وجود ندارد. این قطعه را در صورت امکان، نو بخرید.

5. خرید منبع تغذیه (PSU) دست دوم

با هر چیز کامپیوتر می توان به صورت دست دوم کنار آمد، حتی تمام مواردی که در بالا به آن ها اشاره نمودیم، جز پاور یا همان منبع تغذیه. شما نمی توانید با چیزی که برق سیستم شما را تأمین می نماید شوخی کنید. با توجه به نقش حیاتی یک باور در ارائه برق بهینه شده و پایدار به هر یک از اجزای گران قیمت شما، منطقی است که به یک پاور دست دوم اعتماد نکنید، به ویژه در مواردی که هیچ ایده ای درباره عمر یا شرایط عملکرد آن ندارید. منبع های تغذیه، همچون مادربردها، دارای اجزای داخلی زیادی هستند که با گذر زمان فرسوده می شوند و کارایی خود را از دست می دهند. اتفاقا این فرسودگی در پاور به خاطر شرایط سخت برق در یک سری از منطقه ها می تواند بیشتر هم باشد. چون پاور باید تمام این فشارها را تحمل نموده و برق پایداری را به تمام سیستم شما برساند.

منبع های تغذیه ممکن است از گارانتی های تا 10 سال بهره مند باشند (که در بازار ایران معمولا اینطور نیست و پاورها با ضمانت حداکثر 3 ساله عرضه می شوند)، اما این به این معنا نیست که یک پاور تحت گارانتی، کاملاً بی خطر است. بنابراین حتی اگر یک یا دو سال هم از گارانتی پاور دست دوم مد نظر شما مانده باشد ، باز هم پیشنهاد نمی کنیم به سراغش بروید. یک پاور هرچه سال ها و استفاده های فشرده بیشتری را پشت سر بگذارد، با شرایط خطرناک تری روبرو می گردد و خریدش ریسک بیشتری برای خریدار در پی خواهد داشت. ممکن است پس از خرید آن از صاحب قبلی، بدون مشکل و به طور طبیعی کار کند، اما محتمل است که مدت زیادی دوام نیاورد، به ویژه اگر از آن با یک CPU و کارت گرافیک پرمصرف بهره ببرید.

همچون مادربرد دست دوم، اگر شما فردی را که قصد خرید قطعه دست دوم از او دارید را می شناسید، می توانید اقدام به خرید کنید و نگرانی از بابت مسائل متعددی که اشاره نمودیم نداشته باشید. اما حتی در این صورت هم اطمینان حاصل کنید که از یک برند معتبر و نسبتاً تازه باشد.

علائم خرابی منبع تغذیه شامل موارد زیر می گردد:

• سیستم به طور ناگهانی خاموش می گردد
• سیستم به درستی روشن نمی گردد
• صدای غیرعادی از منبع تغذیه
• بوی سوختگی یا دود از منبع تغذیه
• قطعات دیگر سیستم به درستی کار نمی نمایند
• و…

به عنوان یک قانون کلی، بهتر است هنگام خرید پاور از مدل های دست دوم اجتناب کنید.

خرید دست دوم قطعات کامپیوتر؛ سخن پایانی

ورود به دنیای قطعات دست دوم می تواند باعث کاهش هزینه گردد و سود خوبی برایتان در پی داشته باشد، اما اگر و فقط اگر با دقت عمل کنید. در بازار دست دوم همواره می توانید معاملات فوق العاده ای را تجربه کنید، با این شرط که تحقیقات لازم را انجام داده و با تست های مخصوص هر قطعه جهت عیب یابی آشنا باشید. بعضی از قطعات کامپیوتری نسبت به یک سری دیگر اگر به صورت دست دوم خریداری شوند، نرخ خرابی کمتری داشته و مطمئن تر هستند، اما بعضی دیگر که در این مطلب به آن ها اشاره نمودیم، معمولا در این قاعده قرار نمی گیرند. بنابراین به عنوان یک قاعده کلی، باید از خرید دست دوم قطعاتی که در بالا معرفی کردیم، تا حد ممکن اجتناب کنید.

در موارد نادر، همچنان می توانید با خرید مادربرد، پاور یا خنک نماینده مایع دست دوم به کار خود بدون مشکل ادامه دهید، به شرطی که تمامی شک و تردیدها درباره شرایط آن را رفع نموده و حداقل از شخص فروشنده مهلت تست گرفته باشید. در نهایت، مهمترین چیز این است که اطمینان حاصل کنید قطعات دست دوم که قصد خرید آن ها را دارید، عملکرد و دوام کافی را برای احتیاجهای شما فراهم می نمایند.

منبع: XDA-Developers