آزار های جنسیتی زنان در محیط کار و سکوت و ...

به گزارش وبلاگ داستان نویسی، خشونت علیه زنان معضلی جهانی است که همه کشور ها اعم از پیشرفته و در حال توسعه مبتلا به این معضل هستند. هنگامی که از خشونت علیه زنان سخن می شود شاید تمام توجه اذهان به خشونت همسران، پدران و به طور کلی مردان علیه زنان معطوف شود که بعضا با کاهش سن زنان و کاهش تحصیلات آن ها رابطه مستقیم دارد، خشونت هایی که از آزار های خانگی شروع می شود و به خاطر وجود دلایلی همچون مظلومیت، ضعف در توانانی دفاع از خود، ضعف در توانایی نه گفتن و نبود قوانین شفاف در این زمینه رخ می دهد.

آزار های جنسیتی زنان در محیط کار و سکوت و ...

به گزارش ایسنا، زمانی که عبارت آزار جنسی علیه زنان را به زبان می آوریم، اولین جمله ای که در ذهن بسکمک از ما نقش می بندد این است که خودش مقصر است؛ بی آنکه به ابعاد این آزار کلامی کاملا واقف باشیم مستقیما سیبل آزاردیده را مورد هدف قرار می دهیم و بجای آنکه از وی حمایت کنیم، با سرزنش ها و بعضا طرد کردنش از میان خود او را به سکوت تشویق می کنیم؛ سکوتی که موجب می شود آزارگر بدون اینکه بابت تعدی خود به حریم دیگری پاسخگو باشد، به کار خود ادامه دهد و آزاردیده با فشار های روانی و جسمی وارد شده به زندگی ادامه دهد.

یکی از انواع آزارها، آزار هایی است که در محیط کار برای زنان شاغل امکان رخداد آن وجود دارد و این قشر به دلیل کمبود فرصت های شغلی، ترس از آبرو، ترس از طرد شدگی، نبود ساز و کار درست و شفاف حقوقی و نظارتی بر آزار ها و... بی آنکه شکایتی به زبان آورند مجبور به ادامه سکوت خود می شوند.

آزار های جنسیتی زنان در محیط کار و سکوت و ...

کتایون مصری، مدرس و پژوهشگر انجمن مطالعات زنان ایران، با بیان اینکه یکی از چالش های مقابله با آزار های جنسی زنان در محیط کار عدم وجود تعریف مشخص از این عبارت است، اظهار کرد: مباحث آزار جنسی زنان در محیط کار یک مقوله فراگیر در تمام کشور ها و ملیت ها است که شاید بتوان گفت پیشینه این بحث برشود به سال ها قبل که زنان برای اولین بار وارد بازار کار شدند و به اولین موانع برای ورود به بازار کار برخورد کردند که مهم ترین آن موانع را می توان آزار های جنسیتی آن ها تلقی کرد.

به گفته این پژوهشگر به علت عدم وجود تعریف واحد از این عبارت، مقابله و پیشگیری با آن نیز سخت است. همچنین آزار جنسی بر مبنای مقتضیات فرهنگی تعاریف متعددی دارد و نمی تواینم یک تعریف را برای تمام کشور ها و تمام زنان مشترک بدانیم.

وی ادامه داد: این امر باعث شده است تا سازمان جهانی کار یک معیار مشخص را برای آزار جنسی مطرح کند و آن ناخواسته بودن این رفتار است، بنابرین هرگونه رفتار ناخواسته ای که باعث شود یک انسان در محیط کار به سبب جنسیت خود مورد تحقیر قرار گیرد، مشمول آزار جنسی است.

مصری با تاکید بر اینکه آزار ها می توانند جسمی، روانی و یا کلامی باشند، اضافه کرد: بخش عمده ای از این آزار های اعمال شده بر زنان معمولا پنهان می ماند که یکی از دلایل آن را سکوت زنان بخاطر مباحث فرهنگی ما است چراکه متاسفانه همیشه ما قربانیان حوزه زنان را بیشتر مورد سرزنش قرار می دهیم و در بسکمک از موارد زنان آزار دیده به دلایل فرهنگی و نگاه سنتی مجبور به سکوت می شوند، زیرا پیامد های منفی آن برای زنان به عنوان آزار دیده، به مراتب بیشتر از مردان به عنوان آزارگران است.

ترس از بیکاری، عمده دلیل سکوت زنان در برابر آزارگران

مصری معتقد است که در بیشتر مواقع زنانی که این آزار ها را مطرح و شکایت می کنند مجبور به ترک محیط کار خود می شوند که فشار های روانی، حس انتقام جویی آزارگر و بی پشتوانه بودن از دلایل مهم آن است و درواقع زنان آزار دیده شاغل در بخش خصوصی، سکوت می کنند نه به این دلیل که از آزارگر می ترسند بلکه مجبور به ترک محیط کار خود هستند. همچنین زنان آزار دیده در مشاغل دولتی سکوت می کنند و به فکر تعویض واحد شغلی خود می افتند.

شمشیر دولبه واکنش زنان به آزار ها

به گفته این مدرس انجمن مطالعات زنان ایران، واکنش به آزار جنسی شمشیر دولبه ای است که اگر آزاردیده نسبت به آن واکنش نشان دهد و اعتراض کند خودش مقصر دیده می شود و اگر سکوت کنند دال بر رضایت او گذاشته می شود؛ همچنین سرزنش قربانی در تمام جرائم وجود دارد، ولی در این مسائل تشدید می شود.

آزار جنسی صرفا به معنای تجاوز نیست

وی درباره وجود خلاء های قانونی این آزار ها گفت: آزار جنسی از جمله رفتار هایی است که به طور صریح نمی توانیم جرم انگاری کنیم و بسکمک از کشور ها آن را تخلف انگاری و انحراف رفتاری می دانند چراکه در بحث آزار های روانی و کلامی مردان از اینکه زنی را مورد آزار قرار می دهند منظوری ندارند و تصور می کنند رفتارشان صمیمانه، محبت آمیز و الزاما جنسی نیست، بنابراین باید مرز بین آزار هایی که به تجاوز ختم می شوند را با آزار جنسی جدا کنیم و این نکته را مد نظر داشته باشیم که در بیشتر موارد در کشور ما و سایر کشور ها این آزار ها جنبه کلامی و روانی دارد و به همین دلیل مرد خود را آزارگر نمی داند.

مصری معتقد است که در کشور های دیگر از عبارت آزار های جنسیتی بجای آزار های جنسی استفاده می کنند چرا که این عبارت آزار های کلامی و روانی را نیز در بر می گیرد، همچنین این عبارت دربرگیرنده مردان آزاردیده نیز است چراکه بعضا به دلیل در قدرت قرار داشتن زنان و زیر دست بودن مردان شاهد رفتار های آزارگری از سوی زنان نیز هستیم.

پیوستن 20 کشور به توافقنامه منع خشونت آزار زنان در محیط کار

وی به طرح توافقنامه منع خشونت آزار زنان در محیط کار توسط سازمان جهانی کار و تعویق آن به دلیل شرایط کرونا اشاره کرد و اضافه کرد: حدود 20 کشور به این توافقنامه پیوسته اند، در این توافقنامه راه حل هایی برای مقابله و پیشگیری از آزار جنسی در نظر گرفته شده است و بیش از اینکه جنبه جرم انگارانه و قهری داشته باشد، جنبه آموزشی دارد چراکه ما نیازمند سیاست های ضد آزار جنسی هستیم نه الزاما قوانین قهری و کیفری؛ ما نیازمند سیاست های فراگیر مبتنی بر آموزش، فرهنگ سازی در محیط های سازمانی، رسانه، مدارس و به طور کلی در جامعه هستیم.

جای خالی حقوق زنان در محیط کار در لایحه تامین امنیت زنان

مصری با اشاره بر لایحه صیانت، کرامت و تامین امنیت زنان ادامه داد: امیدوایم بحث آزار جنسی زنان در محیط کار به طور صریح در این لایحه گنجانده شود چراکه در هیچ ماده ای از این لایحه اشاره به حقوق زنان در محیط کار و خصوصا آزار جنسی نشده است که به نظرم همین امر یکی از نقاط ضعف این لایحه محسوب می شود.

این پژوهشگر اضافه کرد: ما نیازمند پکیج های سیاستی هستیم و معاونت امور زنان باید در این زمینه پیش قدم شود چراکه تعداد زنان تحصیل کرده و غیر تحصیل کرده در رده های مختلف شغلی در بازار کار کشور از مدیریت تا خدمات در حال افزایش است، بنابراین حتما باید سیاست های ضد آزار جنسی و لوایحی برای آموزش آزارگر و آزاردیده را در نظر داشته باشیم.

به گفته این مدرس انجمن مطالعات زنان ایران، مدیریت بحث آزار جنسی زنان در محیط کار به آموزش نیاز دارد بنابراین این یک چرخه است که هم آزارگر و هم آزاردیده باید آموزش ببینند، بنابراین ما نیازمند یک آگاهی جمعی هستیم و در وهله اول زنان باید خودشان بخواهند این مصادیق را بشناسند چراکه هیچ وقت هیچ حق و آگاهی به زنان داده نشده مگر اینکه خودشان بخواهند این حق را داشته باشند.

و، اما زنان در برابر آزار های محیط کار چه کنند؟

مصری معتقد است که هرچه زنان نسبت به این قضیه حساس تر شوند واکنش های منطقی تری از خود نشان دهند موجب می شود نسبت به واکنش و طرد شدگی از جانب اطرافیان آسیب پذیر نباشند. همچنین خانواده هیچگاه رفتار معقول را متهم نمی کند چراکه زمانی اگر زنی در خانواده ای از شوهر خود کتک می خورد تصور اطرافیان این بود که شوهرش است و باید تحمل کند، اما اکنون در بسیای از خانواده های شهری چنین رفتاری پذیرفته نیست و این مطالبه ابتدا توسط خود زنان ایجاد می شود و سپس به سایر افراد جامعه سوق می یابد.

پای لنگ آموزش مردان در جامعه مردسالار

سیمین کاظمی، جامعه شناس زنان نیز، با بیان اینکه آزار جنسی رفتاری است با ماهیت جنسی که برای طرف مقابل ناخوشایند و بدون در نظر دریافت خواسته و رضایت اوست و شامل آزار کلامی تا ارتکاب عمل جنسی با تهدید و زور می شود، گفت: آزار جنسی را نمی توان تنها فیزیکی تصور کرد بلکه به شکل های دیگری مانند کلامی و رفتار های آزارگرانه دیگر رخ می دهد و نکته مهم در تشخیص این آزار، عدم رضایت قربانی و آسیب رساندن به او چه جسمی و چه روانی است.

وی اضافه کرد: یکی از دلایل این آزار ها را می توان دلایل فرهنگی دانست، فرهنگی که مطابق آن مردان در جامعه می توانند به هر شکلی خواسته های خود را پیش ببرند و به آن ها آموزش درستی داده نشده است.

این جامعه شناس زنان ادامه داد: احساس محق بودن در مردان و تصور اینکه نیاز مردانه برتر است ریشه های فرهنگی دارد که در طی جامعه پذیری جنسیتی شکل می گیرد. معمولا پسربچه ها از کودکی این احساس فزونی و اولویت داشتن خواسته های شان را به شکل سیگنال هایی از طرف جامعه، خانواده، دوستان و... به اشکال مختلف دریافت می کنند و در مراحل دیگر زندگی هم این را می آموزند که مرد ها در برقراری رابطه اولویت بر زن ها دارند و خواسته و نظر زنان اهمیتی ندارد.

باز هم داستان خلاء قانونی

وی درباره خلاء های قانونی موجود در این زمینه اظهار کرد: خلاء های قانونی در این زمینه وجود دارد و نظارتی بر روی رفتار های آزارگرانه نیست، هیچ ساز و کاری پیش بینی نشده است که اگر زنی متحمل آزار جنسی به هر شکلی شد، باید چه مسیری را طی کند، مشکل اش را با چه کسی یا چه نهادی مطرح کند و برای زنان مشخص نیست که قانون و مجریان آن آیا از او حمایت می کنند یا خیر؟.

به گفته کاظمی به لحاظ قانونی برای حمایت از زنان خلاء هایی وجود دارد، همچنین شفافیت و اراده ای برای پرداختن درست آن به گونه ای که متخلفین متوجه ارتکاب بزه خود شوند و بدانند در صورت تخلف با آن ها برخورد می شود، وجود ندارد.

با سرزنش کردن قربانی احساس امنیت در آزارگر بوجود می آورید

وی در پاسخ به این سوال که آیا می توان زنان را در این آزار ها مقصر دانست؟ اظهار کرد: من با این موافق نیستم که دنبال مسئله ای از طرف زنان بگردیم و قربانی را سرزنش کنیم چراکه جامعه در وقوع چنین مواردی باید از قربانی حمایت کند و این درک وجود داشته باشد، که هیچ کس حق صدمه زدن به دیگران را ندارد؛ همان گونه که اگر کسی مورد سرقت قرار گرفت ما به دنبال سارق هستیم نه اینکه شخص مال باخته را مورد شماتت قرار دهیم.

این جامعه شناس زنان معتقد است که، در درجه اول باید به دنبال علل مسأله آزار باشیم و نیز این اطمینان و آگاهی را در جامعه به وجود آوریم که آنکه در موضوع آزار مقصر است شخص آزارگراست و مقصر دانستن زنان رویکرد درست و نتیجه بخشی نیست و منجر به احساس امنیت آزارگران و مخفی ماندن و تداوم مسأله آزار جنسیتی می شود.

وی با بیان اینکه زنان در این مورد آموزش ندیده اند که به سوءاستفاده نه بگویند و مهارت هایی برای دفاع از خود و پیگیری ماجرا ندارند، ادامه داد: ترس از بی آبروشدن باعث شده است در جهان از تعداد موارد افشای آزار جنسی تنها نوک یک کوه یخ مشخص باشد و موارد متعددی مخفی بمانند چراکه علتش چسباندن انگ اجتماعی به قربانی، طرد شدگی او از طرف خانواده و اطرافیان و از دست دادن موقعیت های مختلف است.

این جامعه شناس زنان اضافه کرد: در بیشتر موارد به علت اینکه آزار ها در حریم خصوصی رخ می دهند اثباتش با مشکل روبرو می شود و حرف قربانی شنیده نمی شود، همچنین این آزار ها در محیط های کار به علت وجود روابط نامتوازن قدرت در بین زنان و مردان در مشاغل، کم تر افشا می شود.

کاظمی ادامه داد: معمولا مرد ها در مقام ها و موقعیت های بالاتر از زنان قرار دارند و در این روابط نامتوازن قدرت در نقش های مختلف، امکان سوءاستفاده از ارباب رجوع، همکاران و یا زیر دستان زن برای مردان فراهم است.

این جامعه شناس زنان به عدم نظارت دقیق بر کارکرد افرادی که دارای موقعیت برتر شغلی هستند اشاره کرد و اضافه کرد: در مجموعه های نظارتی هم حضور زنان کم است، همچنین شخصی که مورد سوءاستفاده است به علت کمبود فرصت شغلی و برای حفظ موقعیت شغلی خود، پیگیری برای این آزار ها انجام نمی دهد، بنابراین مردان از این شرایط سوءاستفاده می کنند و بعضا با تهدید به اخراج و یا تنزل موقعیت کاری زن، او را وادار به انجام خواسته های خود می کنند.

کاظمی با بیان اینکه معمولا زنان مقصر این آزار ها تلقی می شوند ادامه داد: راه حل هایی که تا کنون ارائه شده است معمولا این بوده که یا زنان را به طور کلی از محل کار حذف می کنند و یا محل های کار را تفکیک جنسیتی می کنند که شاید راه حلی موثر باشد، ولی چون با محروم کردن زنان از موقعیت های شغلی توام است مؤثر و قابل قبول نیست.

حالا چه کنیم؟

وی به بیان راه حل هایی در این زمینه پرداخت و گفت: راه حل این مسائل اشتغال و ایجاد فرصت های شغلی برابر برای زنان و مردان و نظارت دقیق و شفاف بر اعمال مردانی است که در موقعیت برتر و بالاتر قرار دارند به گونه ای که این امکان برای زنان فراهم شود تا بدون ترس مشکل خود را به نهاد نظارتی بیان کنند.

این جامعه شناس زنان با تاکید بر اینکه مجموعه نظارتی بر روابط مردان باید خارج از کنترل شخص دارای قدرت باشد تا نظارتی عادلانه انجام شود، اظهار کرد: پلیس هم در مواردی که آزار جنسی توام با خشونت رخ می دهد باید نقش حمایت گرانه از قربانی داشته باشد تا قربانیان بتوانند از کمک های او به عنوان یک پناهگاه استفاده کنند.

کاظمی در سرانجام اضافه کرد: در محل های کار عمده نقش های مدیریتی برای مردان در نظر گرفته می شود و این درحالی است که مطابق با شایسته سالاری بسکمک از زنان می توانند در این موقعیت ها قرار بگیرند و اگر ساز و کار نظارتی قوی در محیط کار وجود داشته باشد حتی زنان در موقعیت های بالا نیز نمی توانند مردان زیر دست را مورد آزار و سوءاستفاده قرار دهند.

منبع: فرارو
انتشار: 15 آبان 1399 بروزرسانی: 15 آبان 1399 گردآورنده: romantizm.ir شناسه مطلب: 871

به "آزار های جنسیتی زنان در محیط کار و سکوت و ..." امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "آزار های جنسیتی زنان در محیط کار و سکوت و ..."

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید