یادداشت، الجزایر پس از انتخابات و سناریوهای پیش رو؛ تلاش برای به حاشیه راندن مخالفان - وبلاگ داستان نویسی

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، انتخابات ریاست جمهوری الجزایر درحالی برگزار شد که مردم این کشور 42 هفته پیاپی با برپایی تظاهرات مسالمت آمیز خواهان برکناری تمام عناصر وابسته به نظام بوتفلیقه از ساختار قدرت بودند. از 5 نامزدی که در این انتخابات با یکدیگر رقابت کردند 3 نفر آنان از جمله عبدالمجید تبون از وابستگان به نظام بوتفلیقه بودند. از 24 میلیون الجزایری که دارای شرایط رای دادن هستند، فقط 41 درصد آنان در انتخابات شرکت کردند و تبون با 4 میلیون رای (58 درصد آرا) به عنوان رئیس جمهور جدید الجزایر معرفی شد. جعفر قنادباشی کارشناس تحولات شمال آفریقا تحلیلی درباره انتخابات الجزایر و سناریوی های پیش روی این کشور دارد که متن آن به شرح ذیل است.

خط مشی که هیئت حاکمه الجزایر در انتخابات ریاست جمهوری این کشور دنبال کرد، این بود که با برگزاری انتخابات رکنی از مشروعیت مبتنی بر آراء مردمی را بدست بیآورد و براساس این مشروعیت به حکومت خود ادامه دهد. هرچند که هیئت حاکمه الجزایر پیش از برگزاری انتخابات قدرت را طبق قانون اساسی این کشور در اختیار داشت اما فاقد مشروعیت مردمی بود لذا با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری خواست مشروعیت جدیدی از سوی مردم کسب کند.

اقدام دیگری که این هیئت انجام داد ، نامزدی عبدالمجید تبون در انتخابات ریاست جمهوری بود که به پیروزی او منجر شد. تبون به عنوان یک شخصیت مخالف بوتفلیقه مطرح شد تا از این طریق آرای مخالفان جلب شود. به هرحال، آنچه که اکنون در صحنه سیاسی الجزایر دارد اتفاق می افتد یک معمای جدیدی است که در کمتر کشور عربی یا آفریقایی رخ داده است. در اینجا شاید بتوان به مسئله ای که در فرایند انتخابات ریاست جمهوری تونس ایجاد شد، اشاره کرد. در این انتخابات نبیل القروی رهبر حزب قلب تونس نامزد شد اما به اتهام پولشویی به زندان افتاد. با وجود این، با رای مردمی به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری راه یافت. این مسئله به معمای قانونی و مشکل سیاسی برای مقامات تونس تبدیل شد.

انتخابات ریاست جمهوری الجزایر معمای جدیدی را در این کشور به وجود آورده و این موضوع بسیار مهمی است که هیئت حاکمه، ارتش، دولتمردان و شخص تبون به عنوان رئیس جمهور جدید بتوانند این معما را حل کنند چرا که آنها هم اکنون با مخالفت های مردمی روبرو هستند. به نظر می رسد هیئت حاکمه الجزایر برای کنترل شرایط این کشور چند سناریوی پیش روی خود دارد.

اولین سناریوی آن است که بر فرایند انتخابات تاکید شود. یعنی بر مشروعیت انتخابات و اینکه عبدالمجید تبون رئیس جمهور رسمی و قانونی کشور است، تاکید و کوشش کنند تا مخالفان در حاشیه قرار بگیرند. بدین معنا که مخالفان نادیده گرفته شوند و همواره بر این نکته تاکید شود که مخالفان در اقلیت قرار دارند و کسانی که در خیابان ها تظاهرات می کنند، درصد قابل توجهی نیستند و آنان نمی توانند در نتیجه انتخابات تاثیری بگذارند، هرچند که مزاحمت هایی را ایجاد می کنند لذا به نظر می رسد هدف اصلی هیئت حاکمه الجزایر ادامه دادن به همین راه و تاکید برمشروعیت تبون به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور است. مقامات الجزایر به تدریج عرصه را برای مخالفان محدود خواهند کرد و همزمان با آن کوشش می کنند تا موضوع ریاست جمهوری تبون را به الجزایری ها بقبولاند. این مهم ترین سناریوی است که هیئت حاکمه الجزایر درصدد اجرایی ساختن آن است.

سناریوی دوم آن است که هیئت حاکمه الجزایر نتواند جمعیت گسترده مخالفان که در شهرهای مختلف این کشور حضور دارند، مهار کند. بدین معنا که مقامات الجزایر نتوانند مخالفان را محدود کنند و هرگونه سرکوبی با واکنش جدی و حتی خشونت بار مردم روبرو شود. به اعتقاد بنده، هیئت حاکمه الجزایر چنین شرایطی را درنظر گرفته است. یکی از فرضیاتی که ذهن تبون و دوستانش در هیئت حاکمه وجود دارد، این است که آنها با موضوع تبون به عنوان یک شخصیت مشروع و مردمی هیئت گفت وگوهای ملی تشکیل دهند. در این هیئت کوشش خواهد شد که دامنه تظاهرات را به تدریج کاهش دهند تا جایی که فعالیت های مخالفان را غیرقانونی اعلام کنند.

سناریوی سوم آن است چنانچه از طریق گفت وگوهای ملی مقامات الجزیره نتوانند اهداف خود را پیش ببرند و اوضاع و شرایط الجزایر بدتر شد، گام بعدی را برخواهند داشت و آن تشکیل دولت انتقالی است البته احتمال اجرایی شدن این راهکار بسیار اندک است. به هرحال، چنانچه فرایند تحولات الجزایر به سمت تشکیل دولت انتقالی پیش برود، این دولت با موضوع شخص تبون تشکیل خواهد شد.

اکنون هئیت حاکمه الجزایر از برگزاری موفقیت آمیز انتخابات ریاست جمهوری این کشور به عنوان برگ برنده استفاده می کند چراکه معتقد است انتخابات مزبور مبتنی بر آرای مردمی است. هرچند که الجزایری ها بر این باورند میزان 41 درصد مشارکت مردمی که توسط مقامات رسمی اعلام شده ساختگی است و واقعیت ندارد. با وجود این، مقامات الجزیره با بهره برداری از برگ برنده خود می کوشند با اجرای انواع سیاست های محدود کننده دامنه اعتراضات و مخالفت ها را کاهش دهند و آن را متوقف کنند، به گونه ای که شرایط به حالت قبل یعنی دوره بوتفلیقه بازشود.

در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که تبون بعد از پیروزیش در انتخابات گفته است، در نظر دارد قانون اساسی جدیدی را به همه پرسی بگذارد، این یکی از برگ هایی است که او برای مهار شرایط الجزایر مطرح کرده است. تبون می خواهد خود را مخالف ساختار نظام بوتفلیقه معرفی و چنین وانمود کند که خواهان ایجاد شرایط جدیدی در الجزایراست. اینکه او بخواهد قانون اساسی را عوض کند، امیدهایی است که می خواهد در مردم ایجاد کند و به اعتراضات خیابانی پایان دهد. درحقیقت، تبون با این اقدام می خواهد برمخالفان تاثیرگذاری کند و آنان را به سمت خود جلب کند.

به هرحال، بنده معتقدم الجزایر در کوتاه مدت روزهای پرتنشی را در پیش خواهد داشت. مقامات الجزیره کوشش خواهند کرد تا مخالفان را ناامید کنند و در این راه از رسانه های داخلی و خارجی استفاده خواهند کرد.

یادداشت: جعفر قنادباشی کارشناس ارشد مسائل آفریقا